تولد « اٌلٌغ بيگ» دانشمند و منجم ايراني

الغ بیگ
جمادي الاول 796 - « اٌلٌغ بيگ» دانشمند و منجم ايراني درشهرسلطانيه ديده به جهان گشود. او در دربار جدّش اميرتيمور گوركاني بزرگ شد و ازسال 812هجري قمري به فرمانروايي ماوراء النّهر منصوب شد. الغ بيگ برخلاف تيمور به كشور گشايي علاقه اي نداشت اما به سبب علاقه به علوم بويژه علم نجوم شهرت يافت. او درسال 824هجري قمري درشهرسمرقند مدرسه اي بنا كرد كه مهمترين موضوع تدريس درآن نجوم بود. مدرسه سمرقند درمقايسه با ديگرمدارس و مراكز علمي آن عصر ازنظرعلمي درسطحي بسياربالا قرار داشت. ديگراقدام مهم الغ بيگ تأسيس رصد خانه اي درسه طبقه درسمرقند بود. از ابزارهاي اصلي اين بنا، « سُدس فخري» براي تعيين ثابتهاي اصلي نجوم بود. الغ بيگ با استفاده ازاين وسيله حركات سالانه 5سياره زحل، مشتري، مريخ، زهره و عطارد را بيان كرد كه با داده هاي امروزي فقط 2تا5 ثانيه اختلاف دارد. او نتايج فعاليتهاي علميش را دركتابي بنام « زيج الغ بيگ يا زيج گوركاني» گردآوري كرد. اين كتاب دراصل به زبان فارسي است و شامل يك بخش نظري و بخشي درباره جدولهاي محاسبه تقويم جدولهاي مثلثاتي و اوضاع ستارگان است.