مسیر کانال داریوش ( سوئز ) و سنگ نبشته های داریوش بزرگ مربوط به مراحل ساخت در مصر

۱۹ آبان (۱۰ نوامبر ) سال ۵۱۸ پيش از ميلاد، كار ساختن آبراه ميان دريای سرخ و رود نيل ( کانال سوئز ) به منظور عبور كشتی های ايران از خليج پارس به مديترانه تكميل شد.
سنگ نبشته های به دست آمده در طول این آبراه نشان می دهد كه پس از اتمام كار هر قسمت از اين آبراه، جزئيات كار بر سنگ حك و در محل نصب می شد كه مشروح آن دركتاب «تاريك و روشن های مصر باستان» تاليف مصر شناس آلمانی «كارول ميسليويك» آمده است که اين کتاب توسط ديويد لورتن به انگليسی ترجمه شده و دانشگاه «كرنل» آمريكا آن را منتشر ساخته است.
به نوشته «ديودوروس سيكولوس»، اين آبراه به تصميم داريوش بزرگ و عمدتا با هدف نظامی ساخته شده بود، که باستان شناسان و مورخان متفق القول؛ آن را از كارهای بزرگ بشر در قرون قديم اعلام داشته اند.
مصر به سال ۵۲۵ پيش از ميلاد توسط كامبوزيا (كمبوجيا، کمبوجیه، كامبيز) پسر و جانشين كوروش بزرگ تصرف شد و تا سال ۴۰۴ پيش از ميلاد (به مدت ۱۲۱ سال) يك ساتراپی (ايالت) ايران بود.
خشايارشا نيز چنين آبراهی در يونان ساخت كه با حفاری های دهه گذشته به دست آمده است.

در زیر یکی از سنگ نبشته های داریوش درباره کانال سوئز به همراه ترجمه آن می آید:

                                         

سنگ‌نبشته داریوش در آبراه سوئز، نسخه کبریت، متن فارسی باستان و عیلامی به نقل از منان J. Ménanat

بخش نخست (DZa)، بند 1:

داریوش [فارسی باستان: دارَیَـوَهـوش].

بخش دوم (DZb)، بند 1، سطرهای 1 تا 7:

شاه بزرگ، شاهانْ شاه، شاه سرزمین‌ها، شاه در این زمین بزرگ، پسر ویشتاسپ [ویـسْـتـاسْـپَـه]، هخامنشی [هَـخـامَـنـیـشـیَـه].

بخش سوم (DZc)، بند 1، سطرهای 1 تا 4:

خدای بزرگ است اهورامزدا [اهـورامَـزداه]، که بیافرید آن آسمان را. که بیافرید این زمین را، که بیافرید آدمی را، که بیافرید از برای آدمی شادی را، که داریوش را شاهی فرا داد، که داریوش را شهریاری‌ای فرا داد بزرگ، با اسبان خوب، با مردمان خوب.

بخش سوم، بند 2، سطرهای 4 تا 7:

من داریوش، شاه بزرگ، شاهانْ شاه، شاه سرزمین‌هایی با گوناگون مردمان، شاه در این زمین بزرگ، پهناور و دورکرانه، پسر ویشتاسپ، هخامنشی.

بخش سوم، بند 3، سطرهای 7 تا 12:

گوید داریوش شاه، من پارسی‌ام، از پارس [پـارسَـه] مصر [مودرایَه] را گرفتم، من فرمان دادم به کندن این آبراه [یَــوْیـا]، از رودی به نام نیل [پـیـراوَه] که در مصر روان است، به سوی دریایی که از پارس می‌رود، پس آنگاه این آبراه کنده شد، چنانکه فرمان من بود، و کشتی‌ها [نـاوْیـا] در این آبراه از مصر به سوی پارس رفتند، چنانکه خواست من بود.