اتوبوس های بنز آلمانی و موضوع اتوبوسرانی شهری تهران

۱۵ دی ماه سال 1332 خطوط اتوبوسرانی تهران تغيير قيافه دادند و دارای بليت ژتونی (پولك فلزی)، باجه بليت فروشی و اتوبوس مرسدس بنز شدند كه دولت وقت از آلمان وارد كرده بود. به علاوه، خطوط اتوبوسرانی تغيير شماره داده و بر حسب شمالی ـ جنوبی و شرقی ـ غربی بودن مسير، رديف بندی شده بودند. قبلا هر اتوبوس و يا هر چند اتوبوس متعلق به يك فرد حقيقی بود و نظم و ترتيب وجود نداشت و طرز كار، دلبخواهی بود. از مسافران پول نقد (يك قران) دريافت می شد كه خرد كردن پول، وقت گير بود. رانندگان بر سر مسافر و پركردن اتوبوس با هم مسابقه سرعت می گذاشتند كه گاهی منجر به مرافعه و كتك كاری و يا تصادف می شد. اتوبوس ها غالبا قراضه بودند و ضمن راه از كار می افتادند و مردم سرگردان می شدند و ....
در زمان حكومت دكتر مصدق برای حل اين مسئله ديرپای تهران، طرحی به مجلس داده شد كه برپايه آن در تهران يك شركت واحد اتوبوسرانی تشكيل شود كه 51 در صد سهامش متعلق به شهرداری باشد و 49 درصد ديگر، از آن مالكان اتوبوس های موجود؛ كه صاحبان اتوبوس ها به حالت اعتراض دست به اعتصاب زدند و در بهارستان جمع شدند و مجلسيان را مجبور به تعليق اجرای طرح كردند كه دولت زاهدی با اين كه برخی از اتوبوسرانان شهری با هدف سوء استفاده های بعدی، در براندازی 28 امرداد برضد مصدق شركت كرده بودند طرح را با زور به اجرا درآورد و خريد اتوبوسهای مرسدس بنز معروف به «بنز با دماغ» از آلمان و ژتونی کردن کرايه به همين منظور بود.
شرکت های متعدد صاحب خطوط بعدا در پرداخت اقساط اتوبوس های بنز به دولت، تعلل کردند و اين، فرصت مناسبی به دست دولت داد که از نوروز سال 1336 به بهانه عدم پرداخت اقساط بهای بنزها از سويی خطوط، اتوبوسرانی تهران را به طور كامل در دست بگيرد (دولتی کند) و همانند ساير كشورها به مالكيت شهرداری درآورد و برای اين كه اعتراضی صورت نگيرد، رئيس شهربانی (پليس) را با حفظ سمت، موقتا مدير عامل آن قرار دهد، بليت های کاغذی کند، برای اتوبوس ها ايستگاه تابلو دار به وجود آورد و ساعت حركت و توقف در ايستگاه نهايی (آخر خط) را معين کند و ... كه تا چند سال پيش با جزيی تغييری به همان صورت باقی مانده بود که ورود اتوبوسهای غير دولتی و با کرايه چندين برابر و طی کردن همان مسير و ... از پديده های تازه است!.
در چند سال اول تاسيس شرکت واحد، براي تشويق مردم به استفاده از اتوبوس و نيز حل مسئله ترافيك تهران، از انگلستان اتوبوس دو طبقه وارد و بهای بليت دانشجويان و كارمندان دولت را «نصفه قيمت» كردند و چون شهرداری از زيان دادن به فرياد درآمد، اتوبوسرانی را عملا به صورت بنگاهی غير انتفاعی درآوردند و قرار شد با تثبيت بهای بليت، دولت زيان آن را از بودجه خود بپردازد و ....